İlçemizde önce köy statüsünde olup sonra belediye, daha sonra da mahalle olan yerler var. Bu yerlerden biri de Kumla, Kurşunlu gibi Umurbey.
Ben hala köylerin mahalle olmasına alışabilmiş değilim. Fikrimi söylemem gerekirse, köyler eskisi gibi köy olarak kalmalıydı.
Gazete yazılarımda; daha çok araştırıp öğrendiğim ve kitaplarıma aldığım bilgileri, kimi okuyucuma hatırlatma, bilmeyenlere de bilgilendirme amaçlı köşeme alıyorum.
Umurbey’in belediye olmasında adı geçen son muhtarlarından birini tanıyalım ve Umurbey’in belediye teşkilatına bir göz atalım. Daha sonra da yine “Kozca’dan günümüze Umurbey Köyü” kitabımdan belediye başkanlarını konu alırız.
UMURBEY BELEDİYESİ
Bölgedeki yeri ve sınırları: Umurbey Beldesi, Bursa ili, Gemlik ilçesine bağlı bir yerleşim yeridir. Burada, 17.07.1952 tarihli 52-168/180 sayılı karar ile belediye teşkilatı kurulmuştur.
Demokrat Parti iktidara geldikten sonra Celal Bayar Cumhurbaşkanı oldu. Umurbey, çevrede bulunan en büyük köylerden birisidir. Köy muhtarı olan İhsan Bayatlı ileri görüşlü bir kimsedir. Köyün muhtarlıktan belediyeye geçmesini istemektedir. Bu fikri köylülere terkin eder fakat kalp krizi sonucu vefat edince yerine muhtar olarak Mehmet Zühtü Çırgan seçilir. Halktan bu fikre karşı çıkanlar vardır; idarenin muhtarlık olarak kalmasını isterler. 1952 yılı başlarında karar vermek için camide toplanılır; herkes fikrini söyler. Muhtelif olanlarla sert münakaşalar olur. Sonuçta çoğunluk belediyenin kurulmasına karar verir. Bir yazı ile üst makamlara iletilir. 26 Eylül 1952 tarihli Resmî Gazete’de, Umurbey’de belediye kurulmasına ilişkin karar çıkar. Mart 1953’te yapılan seçimlerde eski Muhtar Mehmet Çırgan ilk belediye başkanı olarak göreve başlar. Başlangıçtan bugüne kadar belediye başkanlığı yapanların yaptığı süreler aşağıda belirtilmiştir. 1900- 2009 yılı sonu itibariyle 56 yıl Umurbey’e hizmet edenlerden ölenleri rahmet, sağ olanları şükranla anıyoruz.
1952 yılında belediye olan Umurbey’de 2009 yılına kadar belediye başkanlığı görevini yürüten kişiler: Mehmet Çırgan, İbrahim Besli, Rıza Gülsün, Azmi Tekiner, Rıfat Somer, Pars Dönmez, Ali Bolulu, Hüseyin Karpat, Mete Okay, Fatih Mehmet Güler.
Mehmet Zühtü Çırgan 01.03.1953 – 20.10.1954
İbrahim Besli 21.10.1954 – 15.11.1955
Rıza Gülsüm 16.11.1955 – 20.06.1960
Tayfur Hekimoğlu 21.06.1960 – 28.02.1961
Azmi Tekinel 01.03.1961 – 30.09.1963
Necati Ergun 01.10.1963 – 17.11.1963
İbrahim Besli 18.01.1963 – 18.01.1967 / 02.04.1967 – 14.10.1969
Rıfat Somer 02.04.1967 – 14.10.1969 / 14.10.1969 – 08.12.1973
Pars Dönmez 09.12.1973 – 11.09.1980 / 31.03.1989 – 30.03.1994
Ali Bolulu 22.09.1980 – 30.03.1984
Hüseyin Aslan Karpat 31.03.1984 – 31.03.1989
Pars Dönmez 31.03.1989 – 30.03.1994
Mete Okay 31.03.1994 – 19.04.1999
Fatih Mehmet Güler 19.04.1999 – 28.04.2004 / 29.03.2004 – 28.03.2009
Yukarıda adı geçen belediye başkanlarından Tayfur Hekimoğlu, Azmi Tekiner, Necati Ergun 27 Mayıs İhtilali sonucu, Ali Bolulu 12 Eylül 1980 İhtilali sonucu askeri idarelerce görevlendirilmişlerdir. Diğerleri seçimle iş başına gelmiştir.
Umurbey’de bazı sokaklar: İshâk Sokak, Ali Dede Sokak, Reşide Bayar Caddesi, Çınar Sokak, Hacı Ahmet Sokak, Adem Oğlu Çıkmazı, Cumhuriyet Caddesi, Softa Taşı Sokak, Park Sokak, Yıldız Sokak, Çeşme Çıkmazı, Esat Akbaba Caddesi, Dar Sokak, Safa Caddesi, Mahsen Sokak, Hacı Nuri Selçuk Caddesi, Fevzi Çakmak Caddesi,
Akhisarlı Sokak, Hacı Ethem Ağa Caddesi, Lale Sokak, Banka Sokak, Ahmet Şükrü Paşa Caddesi, Ziya Kaya Sokak, Kayalar Sokak, Atatürk Caddesi, Abdüllatif Sokak, Çataloğlu Sokak, Fevzi Çakmak Caddesi, Kenar Sokak, Büyük Hoca Caddesi, Halil Paşa Sokağı, İncirli Sokak, Niyazi Bey Sokak, Bayraktar Sokak, Fatih Rüştü Zorlu Caddesi, Kaynar Sokak.
Bu sokaklara yeni kurulan yerleşim yerlerinde başka sokaklar eklenmiştir. Umurbey Mahallesi nüfusu hızla büyüyen bir mahalledir ve son muhtarı Ertuğrul Girenay’dır.
2 yıldan beri yapımı sürdürülmekte olan Umurbey Belediye Sarayı 4 milyon lira harcama ile hizmete sokulmuştur. İller Bankası tarafından 1977 yılında yapımına başlanan ve 4 kattan ibaret olan Belediye Sarayı’nın 1. katı belediye garajı olarak, 2. katı PTT hizmetleri ve bir banka şubesinin faaliyet sürdürebilmesi için kiraya verilmiştir. 3. katı ise belediye çalışma sahası olarak kullanılmaktadır. 4. katında ise modern bir düğün salonu bulunmaktadır. (23 1979 Tercüman Gazetesi)
KÖYÜN KURUCU AİLELERDEN
BAYATLI AİLESİ
İkinci Cihan Harbi sırasında yeğeni Nimet (Ataoğuz) İstanbul Tıp Fakültesi 2. sınıfında okurken Osman Niyazi geçirdiği kalp krizi sonucu Konya Askeri Hastanesi’nde vefat etti. Kabri Bursa’dadır. İhsan Bayatlı o sene İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne kaydoldu. Üniversitede okurken edebiyata da meraklı olduğundan edebiyatçıların ve şairlerin buluştuğu Osmaniye’de bulunan kıraathanenin müdavimlerinden oldu. Ailede ve çevrede hitabeti ve sohbeti dinlenen, sevilen ve sayılan bir kimseydi. Annesi ile yaşadı, hiç evlenmedi. 1951 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul Amerikan Hastanesi’nde vefat etti. Mezarı Umurbey Beyler Mezarlığı’ndadır. Soyu Filâder Ağarlığı’na dayanır. (Naci Pehlivan – Bilgiler kız kardeşinin kızı olan yeğeni Nimet Ataoğuz’dan edinilmiştir.)
ALİ DEDE – HANE: 84 / BAYATLI
Afyon oğullarından Ali eşi Fitnat – Baba: Mustafa – Anne adı: Ayşe – 1295
Oğlu Mehmet İhsan – Baba: Ali – Anne adı: Fitnat – Doğum: 1317
Niyazi (Doktor) – Baba: Ali – Anne adı: Fitnat – Doğum: 1315
Niyazi eşi Fatma Melehat – Baba: Şükrü – Anne adı: Süeda – Doğum: 1326 İstanbul
Ali Gürbüz – Baba: Niyazi – Anne adı: Melehat – Doğum: 1943 Bursa
İHSAN BAYATLI
İhsan Bayatlı’nın babası Afyonoğlu Ali Bey, annesi Hacı Galip’in kızı Fitnat Hanım’dır. Umurbey’de 1901 yılında doğdu. Doğduğu zaman baba Ali Bey, bugün Aytepe’ye çıkan yolun başında bulunan evinin önüne çınar ağacı dikti. Üç kardeştiler; en büyüğü Osman Niyazi, küçüğü Sıdıka Somer’dir.
Ağabey Osman Niyazi ve kendisi, rüştiyeden sonra lise tahsillerini bitirdiler. Osman Niyazi liseyi bitirdikten sonra tıp fakültesi tahsilini yapmak için Almanya’ya gitmeye hazırlandığı sırada Baba Ali Bey İstanbul Alman Hastanesi’nde mide ameliyatı geçirirken vefat etti. Bunun üzerine Niyazi, Almanya’ya gitmekten vazgeçmek istese de, annesi acılarını içine atarak, “Baban doktor olmanı isterdi” diyerek Frankfurt’a tıp tahsili için gönderdi. İhsan Bayatlı memleketinde kalarak ailenin zeytinliklerinin yönetimini gerçekleştirdi. Bu arada Umurbey Köyü’nün muhtarlığını yaptı. Kız kardeşi Sıdıka Hanım da Bursa’da evlendirildi. 8 sene sonra Osman Niyazi uzman olarak Almanya’dan geri döndü.
Osman Nuri Bey, Halkevleri’nin kurucularındandır.
Bursa Halkevi, ilk kurulan 14 il halkevi arasındadır (diğerleri Afyon, Ankara, Aydın, Bolu, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Eminönü [İstanbul], Eskişehir, İzmir, Konya, Malatya ve Samsun’daydı). Bursa Halkevi, 19 Şubat 1932’de Setbaşı’nda eski Türk Ocağı binasında çalışmalara başladı. Kurucu yönetimi şu kişilerden oluşmaktaydı:
Başkan Dr. Osman Niyazi Bey; Üyeler Av. Hulusi (Köymen), Maarif Müdürü Fakir, muallim Raşit, sporcu Faik (Tinel), Kız Muallim Mektebi Müdürü Cemal, Hayri ve Müze’den Veli Bey.
Burada yatıyor bir büyük insan
Adına denilmiş Muhammed İhsan
Dünyaya karışıp rağbet etmedi
Elde sermayesi kaldı bir iman
Halka halik için hizmet verdi
Sahibi kemdi sevmezdi yalan
Talibi hak idi rızayı calip
Hem düştü talibi 1367
Merhum Ali oğlu M. İhsan Bayatlı
Ruhu için fatihâ- 1901- 1951
