Yeni Bir Tehlike Kapıda!

Yeni bir tehlike kapıda: Virüslü domates! Son 45 gün içinde 6 farklı kez sınırlarımızda yakalanan virüslü domatesler, Tarım ve Orman Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Bakanlık, bu tehlikenin yayılmasını önlemek amacıyla denetimleri daha da sıkılaştırdı. Virüs, yalnızca domatesleri değil, tüm bitkileri yok etme potansiyeline sahip. Şu an için ilaçlamayla çözümü bulunamayan bu domatesler, gönderildikleri ülkelere geri iade edildi. Tarım uzmanları, bu virüsün tarım tarihinin en tehlikeli salgınları arasında yer aldığını belirtiyor.Son 45 gün içinde Türkiye’nin gümrük kapılarında, ülkeye girmeye çalışan virüslü domates tohumlarına yönelik 6 farklı operasyon düzenlendi. Yakalanan tohumların 4’ünün Çin, 1’inin Tayland ve 1’inin Hindistan kökenli olduğu belirtildi. Yapılan analizlerde, bu tohumlarda tarım sektörünü dünya çapında tehdit eden “benekli mozaik virüsü” ve “kahverengi buruşuk meyve virüsü” saptandı. Her iki virüs de tarımda en tehlikeli salgınlar arasında ilk 5’te yer alıyor. Virüslü tohumlar, hemen gönderildikleri ülkelere iade edildi. İlk olarak 2018’de ABD’de tespit edilen bu virüs, ülkenin sebze ve meyve üretiminde büyük düşüşlere yol açtı. 2021’de ise İsrail’de görülen virüs, kısa sürede tüm seralara yayıldı ve seracılık faaliyetleri neredeyse tamamen durdu. İsrail, meyve ve sebze ihtiyacını ithalatla karşılamak zorunda kaldı. Bu örnekler, virüsün ne denli yıkıcı olabileceğini açıkça gösteriyor.

BAKANLIK ALARMDA 

Türkiye Gazetesi’nde yer alan habere göre, Tarım ve Orman Bakanlığı, virüslü tohumlar konusunda son derece dikkatli bir tutum sergiliyor. Bugüne kadar, sınır kapılarından bu tür tohumların geçişine asla izin verilmedi. Ancak, sürekli olarak bu tohumların gümrüklere gelmesi, tehditin devam ettiğini ortaya koyuyor. Bakanlık, gümrüklerdeki denetimleri artırarak, benzer vakaların yaşanmasının önüne geçmeye çalışıyor.

GERİ DÖNÜLMEZ KAYIPLAR YAŞANABİLİR

Ziraat mühendisleri, virüslü tohumların Türkiye’ye girişinin engellenmesinin kritik bir öneme sahip olduğuna dikkat çekiyor. Türk tarımının bu tür salgınlardan korunabilmesi için hem sınır kontrollerinin daha da sıkılaştırılması hem de yerli tohum üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiği vurgulanıyor. Aksi takdirde, benzer virüslerin Türkiye’de yayılması durumunda tarım sektöründe geri dönülemez kayıpların yaşanabileceği uyarısı yapılıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Ziraat Mühendisi Ayşegül Aslan, “Türkiye, tarımda kendi kendine yeterliliğini sürdürebilmek ve gıda güvenliğini sağlamak için bu tür tehditlere karşı daha fazla tedbir almak zorunda. Virüslü tohumların sınırda yakalanması sevindirici olsa da, bu tür vakaların sıklığı endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Tarım Bakanlığı’nın yanı sıra çiftçiler ve ziraat mühendisleri de bilinçlendirilmeli ve olası risklere karşı hazırlıklı olunmalı. Sadece kısa süre içinde sınırlarımızda yakalanan bu ürünlerin iyi niyetli olmadığı aşikar. Ülkemizin tarımını tehdit eden bir durum söz konusu” şeklinde konuştu.

YAYILIRSA TÜM BİTKİLERİ YOK EDEBİLİR 

Virüslü domates tohumlarının en büyük tehlikesi, tohumdan hızla yayılmaları ve kontrol altına alınamamaları. Ekildikleri bölgelerde sadece domatesleri değil, tüm bitkileri kısa süre içinde yok eden bu virüs, ilaçlama ile de çözülemiyor. Virüs, bulaştığı toprakta 5 yıl boyunca kalıcı oluyor ve aynı toprağa ne ekilirse ekilsin, hastalık yeni ürünlere de sıçrıyor. Dahası, virüslü domateslerin tüketilmesi, insanlarda yüksek dozda gribal hastalıkların görülmesine neden olabiliyor. Tohumların Türkiye’ye “verimli, hızlı yetişen ve uygun fiyatlı” olarak pazarlanmak istendiği öğrenildi. Ancak bazı ziraat mühendisleri, bunun iyi niyetli bir hareket olmadığını ve Türk tarımını hedef alan bilinçli bir adım olabileceğini belirtiyor. Çünkü bu virüsler, tarım tarihinin en yıkıcı salgınları arasında sayılıyor. Türkiye’nin tarımda kendi kendine yeterli bir ülke olma hedefi, bu tür tehditlere karşı daha dikkatli ve hassas olmayı gerektiriyor.

45 GÜNDE 4 DEFA YAKALANDI

15 Şubat 2025: Hindistan kökenli 110 kg domates tohumunun İstanbul Havalimanı’ndan Türkiye’ye girişi yapılmak istendi. Bakanlık ekipleri müdahalesiyle ürünler geldiği ülkeye geri gönderildi.13 Şubat 2025: Antalya havalimanından girişi yapılmak istenen Çin kökenli 11,5 kg domates tohumunda yapılan kontrol ve alınan numunelerde Tomato mottle mosaic virus (ToMMV) tespit edildi.10 Şubat 2025: İstanbul havalimanından girişi yapılmak istenen Çin kökenli 6 kilo 901 gr domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespiti sebebiyle mahrecine iade edildi.10 Şubat 2025: İstanbul havalimanından girişi yapılmak istenen Tayland menşeli 8 kilo 497 gr domates tohumunda Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespit edildi.23 Ocak 2025: İstanbul’dan girişi yapılmak istenen Çin kökenli 33,5 kg domates tohumunda, Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) virüsü belirlendi.10 Ocak 2025: İstanbul’dan girişi yapılmak istenen Çin kökenli 16,2 kg domates tohumu, Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) tespiti nedeniyle mahrecine iade edildi.