KENT KONSEYİ VE GEMLİK

Kent konseylerinin geçmişi eski aslında. 1992 Birleşmiş Milletler Rio Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda 21. Yüzyıla her konuda hazırlıklı girmek ve gelecek nesiller için sürdürülebilir kalkınma programlarının hazırlanarak kentlerde uygulanmasını sağlamak amacı ile öncelikle Gündem 21 Eylem Planı hazırlanmış ve sonrasında bu planın yerel uygulamaları için Yerel Gündem 21 Eylem Planları oluşturulmuştur. Türkiye’de 1997 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı desteği ile başlatılan Yerel Gündem 21 projesi kent konseylerinin ülke gündemine girmesinde en etkili rolü oynamıştır.

Kent Konseyi,  Büyükşehir Yasası ile birlikte ortaya çıkmış, 5393 Sayılı Belediye Kanunu ile kurulmuş ve Kent Konseyi Yönetmeliğine göre oluşmuştur. İlk olarak 08.10.2006’da Kent Konseyi Yönetmeliği yayınlanmıştır. 06.06.2009’da Kent Konseyi Yönetmeliğinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerle kent konseyinin oluşumu, görevleri, çalışma ilkeleri ve görevleri değişmiştir. Ayrıca kent konseyi üyeliğine ilişkin düzenlemeler yapılmış ve kent konseyi organlarına kent konseyi başkanı eklenmiştir. Bununla birlikte kent konseyi organlarının görevleri ve nitelikleri değiştirilmiştir. Son olarak genel sekreterlik ile sekretarya hizmetleri kent konseylerinin bir parçası haline getirilmiş ve belediyelerin kent konseylerine ayni ve nakdi yardım yapabileceklerine ilişkin yeni bir hüküm kurala bağlanmıştır. 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ilin belediye sınırları mülki sınırlarına genişletilmiş; böylece kent konseylerinin faaliyet alanı genişlemiştir.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesi ile birlikte kent konseylerine ilişkin iş ve işlemleri yürütmekte olan İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün “Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü” adı altında Çevre ve Şehircilik Bakanlığına devredilmesi sonrasında kent konseylerine ilişkin yönetmelik konusundaki yetkiler de bu Bakanlığa devredilmiştir. İlgili yönetmelikte belediye teşkilatı olan yerlerde, yerel seçimleri takip eden 3 ay içerisinde kent konseyinin oluşturulacağı belirtilmiştir. Kent konseyleri yerel seçimlerden sonra öncelikle 2, daha sonra 3 yıl olmak üzere bir sonraki yerel seçimlere kadar görev yaparlar.

Kente yeni bir vizyon kazandırmak amacıyla kurulan Kent Konseyi, kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışır. Türkiye’de kent konseyleri büyükşehir, il ve ilçe belediyeleri düzeyinde kurulabilmektedir. Bunun yanı sıra kent konseyleri arasında eşit ortaklık, dayanışma temelinde sürekli iletişim ve bilgi paylaşımını hedefleyen Türkiye Kent Konseyleri Birliği ve Türkiye Kent Konseyi Platformu olarak iki resmi olmayan üst birlik bulunmaktadır.

Tanım ve yasal çerçeve gereği kent konseyleri belediyelerin organı, şubesi ya da faaliyet birimi değildir. Kent konseyi çalışmaları tamamen gönüllü olup; başkan, yürütme kurulu üyeleri, genel sekreter veya diğer üyeler kent konseyindeki çalışmalardan dolayı herhangi bir maaş ve ücret almazlar. Kent konseylerinin herhangi bir yaptırım yetkileri yoktur. Fakat kentteki sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya gelerek, kentin sorunları ile ilgili hazırlamış oldukları raporları, belediye başkanına ve belediye meclisine uygulamaya geçirilmesi isteği ile tavsiye nitelikli olarak sunar.

GEMLİK’TE KENT KONSEYİ VAR MI?

Toplumun sorunlarının tartışıldığı ve sorunların çözümü için Belediye Meclisine getirilmesi ve meclis üyelerinin de bu anlamda karar alması kent için önemlidir. “Gemlik Kent Konseyi iyi çalıştı mı?” ya da “Ne yaptı?” sorusunu duyar gibiyim. Geçtiğimiz dönem Mukaddes Serim başkanlığında oluşturulan Kent Konseyi aktif çalışmalar yapıyordu. Bu dönemde Gemlik Kent Konseyi’nin genel kurul dışında bir faaliyetine şahit olmadık.

Kent konseyleri aslında demokrasi kültürünü geliştiren ve şehirde yaşayan en küçük birimlerin dahi özgürce fikirlerini ortaya koyabileceği bir genel kurul şenliğidir. Gemlik Kent Konseyi Başkanı Gürhan Çetinkaya iyi bir ekip kurmuştu. Ne var ki, önemli çalışmalara imza atamadı. Başkan Yardımcısı Çiğdem Ateş aktif bir isim. Fakat Çiğdem Hanımın da çalışmaları yeterli olmamış. Sadece sosyal yardımların dağıtıldığı bir kurum haline gelmiş. Belediye Başkanı M.Uğur Sertaslan’ın Genel Kurul’da “Kent Konseyi sadece sosyal faaliyet üretecek bir kurum değil, belediye meclisine de ışık olacak bir yapıdır” sözleri bizlere Kent Konseyi’nin  Mukaddes Serim Hanımın döneminden daha aktif olacağının işaretini veriyordu(!) Gemlik halkı gibi ben de umutlanmıştım. Gemlik Kent Konseyi’nde kentin sorunları ele ele alınacak, Belediye Meclisine getirilecek ve Gemlik için ortak akılla kararlar alınacaktı(!)

İlçemizde bütün sorunların görüşüleceği ve faaliyetlerin yapılacağı yer Kent Konseyi’dir. Kuruluş amaçları da budur. Her alanda çalışma gruplarını oluşturabilirsiniz. Bursa Kent Konseyi’nde 35 tane çalışma grubu vardır. Gemlik Kent Konseyi’nde çalışma grupları da oluşturulabilir. Konseyde Kadın Meclisi, Gençlik Meclisi, Engelliler Meclisi, Emekliler Meclisi hatta Çocuk Meclisi de oluşturabilirsiniz. Yediden yetmişe herkesi çalışma gruplarının içine katabilirseniz başarı da gelir. AB fonlarından yararlanabilirsiniz. Gemlik Kent Konseyi bunları yapamadı maalesef. Ya Belediye Başkanı, Kent Konseyi’nin çalışmalarına izin vermiyor ya da Kent Konseyi çalışmak istemiyor. Kent Konseyi’nin yerinin olmaması bile Kent Konseyi’ne ve sivil toplum kuruluşlarına Belediye yönetiminin ne kadar önem verdiğini bizlere göstermiş oluyor.

Sonuç olarak kent konseyleri yerel demokrasi isteyenlerin buluşma noktası haline gelmeli, kent sorunları medeni bir ortamda ele alınmalı, toplantılar ve etkinlikler halka açık yapılmalı, herkese konuşma hakkı verilmelidir.  Kent konseyleri, halkın ve toplumsal örgütlerin katıldığı, çözümlerin üretildiği, düşüncelerin yönetimlere aktarıldığı, kentin dinamiklerini kapsayan demokrasi platformu olmalı, çekişme ve tartışma ortamları haline getirilmemelidir. Kent konseyleri, kentin tüm dinamiklerini kapsayan bir çatı kuruluşu olmalı, belirli kesimlere değil, herkese ve her kesime hitap edebilmelidir.

Kalın sağlıcakla…